Bilirubina całkowita

Pomiar stężenia bilirubiny całkowitej jest wykonywany w celu wykrycia chorób wątroby lub innych problemów związanych z wątrobą, a także w monitorowaniu reakcji na leczenie. Może być również wykonywana w celu wykrycia anemii i innych chorób krwi. Bilirubina całkowita jest również wykorzystywana do diagnozowania przyczyny żółtaczki, kiedy poziomy bilirubiny są wyższe niż norma.

Bilirubina całkowita to barwnik żółciowy, powstający w wyniku rozpadu hemu, głównego składnika hemoglobiny. Określenie poziomu bilirubiny we krwi umożliwia wykrycie wielu chorób związanych z układem pokarmowym oraz ocenę funkcjonowania wątroby. Podwyższony poziom bilirubiny całkowitej może być wywołany uszkodzeniem wątroby lub trzustki, kamicą  żółciową, zatruciem grzybami, lekami lub  narkotykami, występuje również w wielu chorobach np. Zespole Gilberta. Manifestuje się głównie zażółceniem oczu i skóry.

Bilirubina całkowita - cel badania 

Celem badania jest określenie stężenia bilirubiny całkowitej we krwi pacjenta.

Badanie poziomu bilirubiny całkowitej ma na celu wykrycie i monitorowanie wielu chorób, w tym chorób wątroby, uszkodzenia nerek, żółtaczki u noworodków oraz anemii. Może również być stosowane do wykrywania stanów przedrakowych, takich jak marskość wątroby i przewlekłe zapalenie wątroby.

Bilirubina całkowita – co to jest?

Bilirubina jest barwnikiem powstającym podczas rozpadu cząsteczki hemu, składnika hemoglobiny, który odpowiada za transport tlenu w organizmie człowieka). Hemoglobina zawarta  jest erytrocytach, których czas życia wynosi 120 dni. Po rozpadzie erytrocytu  uwalniany jest hem. Hem przechodzi szereg przemian prowadzących do powstania bilirubiny. Bilirubina wraz z krwią trafia do wątroby, skąd jest wydalana do woreczka żółciowego. Barwniki, które powstają w wyniku przemiany bilirubiny, są odpowiedzialne za żółty odcień moczu i brązowy odcień stolca. Zmiany w kolorze jednego bądź drugiego mogą sugerować nieprawidłowości w działaniu wątroby lub dróg żółciowych.

Bilirubina całkowita – normy

Normy bilirubiny zależą od wieku, mogą się różnić w poszczególnych laboratoriach ze względu na różnice w aparaturze pomiarowej. 

W laboratorium CM Luxmed norma dla bilirubiny u dorosłych to 0,2 - 1,2 mg/dl,  norma dla noworodków to 0,26 - 14,9 mg/dl.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Odchylenia od normy bilirubiny mogą wynikać z wielu przyczyn, w tym z zaburzeń wątroby, zaburzeń związanych z żółtaczką, chorób krwi, chorób autoimmunologicznych, zatrucia pokarmowego i innych stanów zapalnych. Inne potencjalne przyczyny to leki, które mogą wpływać na bilirubinę, zaburzenia metaboliczne, niedobór witamin, niedokrwistość, ciąża lub stany pooperacyjne.

Podwyższony poziom bilirubiny we krwi, czyli tzw. hiperbilirubinemia może być spowodowana np.:

• uszkodzeniem komórek wątroby, na skutek np. marskości wątroby, wirusowego zapalenia lub uszkodzenia toksycznego, alkoholowego lub polekowego,
• zastojem żółci, spowodowanym m.in. cholestazą wewnątrzwątrobową, chorobami autoimmunologicznymi wątroby, kamicą dróg żółciowych, guzem lub niedrożnością dróg żółciowych,
• nieprawidłową hemolizę na skutek chorób autoimmunologicznych, przetoczenia niewłaściwej grupy krwi, niedokrwistości hemolitycznej, zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego lub niedoboru niektórych enzymów,
• wrodzonymi chorobami, związanymi  z nieprawidłowym metabolizowaniem lub sprzęganiem bilirubiny,
• przyjmowaniem przez pacjenta leków powodujących rozpad erytrocytów lub komórek wątroby,
• wrodzoną niedrożnością  dróg żółciowych lub zapaleniem wątroby u noworodków,
• chorobami metabolicznymi, jak: mukowiscydoza, galaktozemia, tyrozynemia, choroba Wilson,
• cholestazą ciężarnych, czyli przejściowym wzrostem stężenia bilirubiny u kobiet w ciąży, do którego dochodzi zazwyczaj w wyniku zmian hormonalnych.

Niekiedy wysoki poziom bilirubiny nie stanowi  powodu do niepokoju. W przypadku osób z chorobą Gilberta zażółcenie rogówek, błon śluzowych i skóry, pojawia  się na skutek silnego stresu, braku snu, spożycia alkoholu lub innych czynników.

U noworodków często  fizjologiczna żółtaczka utrzymuje się dłużej, czego wyrazem jest podniesiony  poziom  bilirubiny, trwający do kilku dni po porodzie, stan ten nie wywołuje jednak poważniejszych powikłań.

Kiedy powinno się wykonać badanie Bilirubina całkowita?

Badanie bilirubiny całkowitej powinno być wykonane, gdy lekarz podejrzewa zaburzenia w pracy wątroby lub śledziony, gdy występują objawy, takie jak zażółcenie skóry i białkówki oka, ciemny mocz, uczucie osłabienia, mdłości, wymioty lub bóle brzucha. Oznaczenie stężenia bilirubiny może być również wykonywane w celu monitorowania stanu zdrowia osoby z zaburzeniami wątroby lub przyjmującej leki, które mogą uszkadzać wątrobę, w tym leki antykoncepcyjne.

Kto powinien wykonać badanie Bilirubina całkowita?

Pomiar stężenia bilirubiny powinni wykonać pacjenci, którzy odczuwają lub obserwują u siebie objawy nieprawidłowej pracy wątroby, takie jak przewlekłe zmęczenie, osłabienie, mdłości, żółta barwa skóry i białkówki oka, ciemny kolor moczu. Kontrole poziomu bilirubiny powinni też wykonać pacjenci przyjmujący leki, które mogą uszkadzać wątrobę. Badanie bilirubiny całkowitej  można także wykonać wraz z innymi badaniami w celu sprawdzenia ogólnego stanu zdrowia organizmu.

Podwyższona bilirubina całkowita 

Podwyższony poziom bilirubiny w organizmie może wskazywać na choroby wątroby, wzmożony rozpad erytrocytów - hemolizę lub niedokrwistość. Przyczyny mogą obejmować infekcje, przyjmowanie niektórych leków, kamienie żółciowe, zwłóknienie wątroby, marskość wątroby, zaburzenia metaboliczne, upośledzenie funkcji wątroby, przewlekły alkoholizm, urazy wątroby lub zatrucia. Leczenie jest zależne od pierwotnej przyczyny i może obejmować stosowanie leków, zmianę diety, zmianę trybu życia i stosowanie leków hepatoprotekcyjnych.

Obniżona bilirubina całkowita

Obniżony poziom bilirubiny zazwyczaj nie ma związku z pogorszeniem stanu zdrowia, nie jest powodem do zaniepokojenia pod warunkiem utrzymywania się dobrego samopoczucia. W sytuacji towarzyszących  objawów chorobowych przy powtórnie obniżonym wyniku należy skonsultować się z lekarzem, który może zlecić diagnostykę pogłębioną, no o badania obrazowe jak USG, lub tomografia komputerowa. W stanach chorobowych podwyższony poziom bilirubiny może wynikać między innymi z nieprawidłowego  wydalania  bilirubiny w wyniku uszkodzenia wątroby lub kamicy żółciowej,  niedoboru  enzymu, który jest odpowiedzialny za przemianę bilirubiny, niewłaściwego  wchłaniania lub wydalanie bilirubiny w wyniku chorób układu pokarmowego, takich jak zapalenie dróg żółciowych, przyjmowania  leków, takich jak antybiotyki lub leki przeciwzakrzepowe, które mogą zakłócać metabolizm bilirubiny, niedoboru witaminy B12.