Witamina D3 (25-OH D)

Witamina D3 wytwarzana jest w skórze pod wpływem promieni UVB. Niewielka (ok. 10%) jej część pochodzi też z pokarmów. Najlepszym źródłem witaminy D3 (cholekalcyferolu) są ryby morskie, takie jak węgorz, dorsz, łosoś, śledź, makrela, miecznik oraz pokarmy pochodzenia zwierzęcego (wątróbka, mleko, jaja). Wchłanianie witaminy D z przewodu pokarmowego wymaga obecności kwasów żółciowych.

Witamina D pod względem chemicznym i czynnościowym jest prehormonem steroidowym. Prekursor witaminy D występuje naturalnie w komórkach skóry, gdzie podlega modyfikacji pod wpływem promieniowania UVB. Pod wpływem tych modyfikacji powstaje cholekalcyferol, czyli witamina D. Cholekalcyferol jest biologicznie nieaktywny, do pełnej aktywności potrzebuje hydroksylacji.

Witamina D ulega hydroksylacji w wątrobie, powstaje metabolit witaminy D: 25-OH-D. Witamina 25 OH-D ulega dalszej hydroksylacji w nerkach - powstaje bardzo aktywny metabolit- witamina 1,25 (OH)2-D. Aktywne metabolity witaminy D stanowią ważne ogniwo w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Wpływają na wchłanianie wapnia i fosforanów w przewodzie pokarmowym oraz na mineralizację kości i wydalanie wapnia i fosforanów przez nerki. Aktywne metabolity witaminy D odgrywają istotną rolę w procesach proliferacji i różnicowania komórek oraz w procesach immunologicznych.

Docelowymi narządami działania Witaminy D w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej są przewód pokarmowy, kości, nerki i przytarczyce. Jej podstawowa rola to zapewnienie właściwych zapasów wapnia w organizmie poprzez wzrost jego wchłaniania w przewodzie pokarmowym oraz wpływ na mineralizację kości.

We krwi człowieka występuje witamina D2 (ergokalcyferol) i D3 (cholekalcyferol). Różnią się one budową łańcucha bocznego, ale podlegają takim samym przemianom w wątrobie i nerkach.

Oznaczanie stężenia witaminy D3 (25 OH D) jest najlepszym wskaźnikiem stanu gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz chorób tkanki kostnej.

Witamina D3 (25-OH) - cel badania

Witamina D3 (25 OH-D), inaczej 25-hydroksy witamina D, kalcydiol

Badanie wykonuje się w celu monitorowania gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie. Witamina D3 jest też badaniem przydatnym w diagnozowaniu wielu chorób, w tym chorób kości. Badanie poziomu Witaminy D3 we krwi należy wykonać również przed podjęciem decyzji o suplementacji.

Witamina D jest bardzo ważna dla niemal wszystkich komórek naszego organizmu. Zapobiega krzywicy u dzieci, zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu z pokarmu, utrzymuje stałe stężenie wapnia we krwi. Pełni również ważną rolę w zapobieganiu chorobom nowotworowym, chorobom z autoagresji czy chorobom psychicznym.

Witamina D3 (25 OH-D) - zakresy referencyjne (normy)

Zakres wartości prawidłowych: 30-80 ng/ml

Niedobór witaminy D3 - co oznacza?

Niedobór witaminy D3 diagnozuje się badając jej stężenie we krwi. Najczęściej przyczyn niedoboru upatruje się w obniżonej syntezie skórnej oraz zbyt małej podaży w diecie.

Jest szereg czynników obniżających syntezę witaminy D w skórze:

• Strefa klimatyczna (w okresie jesienno-zimowym wytwarzanie witaminy D w skórze jest bardzo małe, w pozostałych miesiącach zależy od nasłonecznienia, pory dnia, zachmurzenia),
• Stosowanie filtrów przeciwsłonecznych,
• Pigmentacja skóry – im ciemniejsza, tym niższe wytwarzanie witaminy D,
• Nadmierna masa ciała – tkanka tłuszczowa ogranicza wchłanianie witaminy D do krwi,
• Wiek – synteza witaminy D spada z wiekiem.

Do niedoboru witaminy D3 w organizmie może dojść na skutek zbyt małej ekspozycji na słońce, nieodpowiedniej podaży z pokarmem, zaburzeń trawienia i wchłaniania, chorób wątroby, leków, chorób nerek.

Do najczęściej występujących objawów niedoboru witaminy D należą: bóle kości i mięśni, osłabienie, brak energii, wypadanie włosów, zaburzenia snu, brak apetytu, częste infekcje i przeziębienia, choroby stomatologiczne, stany lękowe, depresje, wolniejsza regeneracja organizmu po infekcjach, urazach.

Jak można uzupełnić niedobory witaminy D?

Jeżeli w wyniku badania poziomu witaminy D3 we krwi otrzymamy wyniki poniżej dolnego zakresu normy, należy wprowadzić do diety pokarmy, które ją dostarczą.

Najbogatsze w witaminę D pokarmy to: ryby morskie, tłuszcz rybi, tran. Dobrym źródłem witaminy D są też jaj, mleko i przetwory mleczne oraz grzyby. Należy również zwiększyć ekspozycję na słońce, więcej czasu przebywać na świeżym powietrzu.

Duże niedobory witaminy D należy po konsultacji z lekarzem suplementować preparatami zawierającymi tę witaminę.

Witamina D należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego trzeba pamiętać, aby przyjmować ją podczas posiłku.

Nadmiar witaminy D3 - co to oznacza?

Do wysokiego poziomu witaminy D we krwi może dojść na skutek zatrucia witaminą D z powodu nadmiernej suplementacji. Żeby uniknąć przedawkowania preparatami zawierającymi duże dawki witaminy D, należy regularnie wykonywać badania laboratoryjne, które określają stężenie we krwi tego metabolitu.

Do najczęściej występujących objawów zatrucia preparatami zawierającymi witaminę D należą: nudności, wymioty, biegunki, częste oddawanie moczu, brak apetytu, otępienie, złe samopoczucie, duże pragnienie, częste oddawanie moczu.

Kto powinien wykonać badanie witaminy D3?

Ze względu na wszechstronne działanie witaminy D oraz obserwowane w naszym klimacie duże jej niedobory badanie stężenia metabolitu 25 OH-D, potocznie nazywanego witaminą D powinien wykonać profilaktycznie każdy człowiek.

Badanie we krwi stężenia witaminy D i jej regularną suplementację zaleca się u niemowląt i dzieci chorych (w przypadku przewlekłych chorób wątroby, jelit, nerek, zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej, krzywicy, atopowego zapalenia skóry).

Badanie poziomu witaminy D we krwi należy wykonać w przypadku wystąpienia takich niepokojących objawów jak: bóle kości i mięśni, osłabienie, brak energii, wypadanie włosów, zaburzenia snu, brak apetytu, częste infekcje i przeziębienia, choroby stomatologiczne, stany lękowe, depresje, wolniejsza regeneracja organizmu po infekcjach, urazach.