FT3

Trijodotyronina (T3) to hormon tarczycy, który krąży we krwi jako mieszanina hormonu w postaci wolnej oraz związanej z białkami osocza. Badanie we krwi poziomu wolnych hormonów tarczycy: FT3 i FT4 pozwala na wyeliminowanie wpływu stężenia białek transportowych na wynik badania.

Podwyższone stężenie FT3 obserwuje się w nadczynności tarczycy, obniżone w niedoczynności tarczycy.

Wolna frakcja trijodotyroniny- FT3 jest fizjologicznie aktywnym hormonem tarczycy. Oznaczanie stężenia wolnej T3 w surowicy jest przydatne w ocenie stanu czynnościowego tarczycy ( nadczynności, niedoczynności). Może również odgrywać ważną rolę w monitorowaniu chorych, u których stosowane jest leczenie hamujące czynność tarczycy. Badanie FT3 we krwi jest również przydatne w ocenie stopnia nasilenia tyreotoksykozy (zatrucia T3).

Najistotniejsze badania w ocenie stanu czynnościowego tarczycy to badanie TSH i FT4, FT3 ma mniejsze znaczenie. Najczęściej jest zlecane w przypadku trudności z interpretacją wyników TSH i FT4.

Tarczyca produkuje przede wszystkim hormon T4 (tyroksynę), a w mniejszej ilości T3 (trijodotyroninę). Aktywną formą hormonów tarczycy jest T3, dlatego T4- nieaktywna forma musi ulec konwersji do T3. Proces ten przebiega w wątrobie, nerkach oraz mięśniach szkieletowych i polega na "odjodowaniu" czyli na odłączeniu cząsteczki jodu od T4. W ten sposób powstaje ok. 80% całkowitej puli T3. Pozostałe 20% jest wydzielane przez tarczycę.

Głównym wskazaniem do badania stężenia FT3 we krwi jest podejrzenie zatrucia T3. 

Stan taki obserwujemy wówczas kiedy wyniki badania TSH i FT4 nie korespondują z objawami klinicznymi pacjenta. 

Badanie hormonu FT3 jest przydatne również w: 

• podejrzeniu zatrucia T3 wywołanego procesem zapalnym gruczołu tarczowego,
• podejrzeniu nawrotu nadczynności tarczycy w przebiegu choroby Gravesa- Basedowa,
• podejrzeniu nadczynności tarczycy z powodu przyjmowania leku na arytmię (amiodaron),
• w leczeniu niedoczynności tarczycy tyroksyną,
• w monitorowaniu terapii raka tarczycy.

FT3, FT3- cel badania

Badanie FT3 (trijodotyronina) wykonuje się w celu diagnozowania oraz monitorowania leczenia chorób tarczycy.

Czym jest FT3

FT3 to wolna (niezwiązana z białkami osocza) frakcja hormonu T3 (trijodotyroniny).

Większość trijodotyroniny obecnej we krwi jest związana z białkami osocza. Ta związana frakcja T3 jest nieaktywna metabolicznie. Wolna frakcja trijodotyroniny- FT3 (free T3) stanowi mniejszą część (ok. 0,3%) puli tego hormonu. FT3 wykazuje aktywny wpływ na komórki organizmu człowieka o wiele szerszy i silniejszy niż FT4. 

FT3 powstaje w wyniku odłączenia cząsteczki jodu od tyroksyny (FT4).

FT3, inaczej trójjodotyronina, chociaż jest uznawana za hormon tarczycy, to prawie w całości powstaje poza tym gruczołem. Produkowana jest w tkankach obwodowych w procesie zwanym konwersją. Polega on na odłączeniu cząsteczki jodu od tyroksyny (FT4).

Stężenie FT3 jest podwyższone w nadczynności tarczycy, obniżone w niedoczynności.

Badanie FT3 wykonuje się u pacjentów z podejrzeniem chorób tarczycy.

FT3 razem z FT4 są odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, pokarmowego, krwionośnego, nerwowego. Wpływają na metabolizm węglowodanów i tłuszczów. Są niezbędne do zachowania równowagi niemal wszystkich procesów metabolicznych zachodzących w organizmie człowieka.

FT3 - zakresy referencyjne (normy)

Dorośli:

• 2,43 – 6,01

Dzieci:

• 4 dzień – 1 rok: 3,56 – 7,48
• 1– 12 lat: 4,29 – 6,79
• 12-15 lat: 3,84 – 6,06
• 15-19 lat: 3,55 -5,7

Na wyniki badania FT3 mają wpływ oprócz zaburzeń funkcji tarczycy, takie czynniki jak:

• wiek pacjenta,
• płeć,
• stan odżywiania, podaż jodu,
• palenie tytoniu,
• ilość białek wiążących hormony tarczycy,
• ciąża,
• leki (tyroksyna, kelp, heparyna, amiodaron, propranolol, leki przeciwpadaczkowe),
• inne choroby ogólnoustrojowe,
• badania obrazowe z użyciem kontrastu.

Podwyższone wyniki badania FT3

• nadczynność tarczycy,
• choroba Gravesa-Basedowa,
• wole toksyczne wieloguzkowe,
• wczesna faza choroby Hashimoto,
• zapalenie tarczycy,
• guz przysadki wydzielający TSH,
• gruczolak, nowotwór tarczycy.

Obniżone wyniki badania FT3

• niedoczynność tarczycy,
• choroba Hashimoto,
• autoimmunologiczne zapalenie tarczycy,
• wrodzone zaburzenia produkcji hormonów tarczycy,
• choroby przysadki z obniżonym wydzielaniem TSH,
• amyloidoza,
• nieprawidłowe leczenie litem, tyroksyną.

Kiedy należy wykonać badanie FT3

Ze względu na niespecyficzne objawy, które towarzyszą chorobom tarczycy w jej początkowym okresie, badanie hormonów tarczycy i TSH należy wykonywać profilaktycznie, żeby skrócić czas rozpoznania choroby.

Badanie FT3 powinno się wykonać wówczas, kiedy są trudności w ocenie czynności tarczycy na podstawie wyników badania TSH i FT4.  Badanie FT3 łącznie z TSH i FT4 powinni wykonać pacjenci z objawami niedoczynności lub nadczynności tarczycy. 

Typowe objawy nadczynności tarczycy:

• Bezsenność, zmęczenie, osłabienie, rozdrażnienie,
• Nadmierna potliwość,
• Kołatanie serca, tachykardia, wzrost ciśnienia krwi,
• Zaburzenia koncentracji, pamięci, stany lękowe,
• Spadek masy ciała.

Typowe objawy niedoczynności tarczycy:

• Ogólne osłabienie, nadmierna senność,
• Spadek ciśnienia tętniczego,
• Depresje, stany lękowe,
• Odczucie chłodu,
• Odczucie nadmiernej suchość skóry,
• Zwiększenie masy ciała,
• Blada skóra,
• Obrzęk szyi i powiek.