Mocz analiza ogólna

Badanie ogólne moczu jest podstawowym badaniem przesiewowym najczęściej zlecanym przez lekarza i służy do oceny stanu zdrowia organizmu, szczególnie nerek i układu moczowego. Badanie pozwala na ocenę parametrów fizykochemicznych moczu jak też analizę elementów upostaciowanych. Nieprawidłowe wyniki badania moczu i osadu moczu w analizie ogólnej mogą świadczyć o nieprawidłowej pracy nerek i układu moczowego.   Wykrycie podczas badania podwyższonego poziomu białka, krwi czy leukocytów i bakterii może świadczyć o chorobach nerek, infekcji pęcherza moczowego, kamicy nerkowej. Z kolei obecność w moczu glukozy, ketonów, bilirubiny może wskazywać na zaburzenia gospodarki węglowodanowej (cukrzyca), lipidowej czy choroby wątroby.

Cel badania

Badanie ogólne moczu wykonuje się w celu diagnostyki chorób nerek i układu moczowego oraz chorób układowych (cukrzyca, chorób wątroby).

Czym jest badanie Analiza ogólna moczu

Badanie ogóle moczu jest podstawowym badaniem służącym do diagnostyki chorób nerek i innych narządów. Zakres badania ogólnego moczu obejmuje badanie fizykochemiczne oraz badanie elementów upostaciowanych w osadzie moczu. W badaniu fizykochemicznym moczu bada się: barwę moczu, przejrzystość moczu, ciężar właściwy, pH, obecność białka, glukozy, ciał ketonowych, krwi, leukocytów, azotynów (bakterii), bilirubiny i urobilinogenu. W osadzie moczu ocenia się obecność erytrocytów, leukocytów, komórek nabłonka, wałeczków, bakterii i innych mikroorganizmów, kryształów, kropli tłuszczu i pasm śluzu.

Możliwe przyczyny nieprawidłowych wyników analizy ogólnej moczu

Na wyniki badania ogólnego moczu znaczący wpływ ma sposób pobrania próbki moczu.

Mocz należy zawsze pobierać do jednorazowego pojemnika zakupionego w aptece. Nie wolno pobierać moczu do słoików, butelek czy innych naczyń, ponieważ resztki przechowywanych w tych pojemnikach produktów mogą zafałszować wynik badania.

Przed pobraniem moczu do badania należy unikać nadmiernego wysiłku fizycznego. Nie należy pobierać moczu do badania podczas miesiączki.

Na wynik badania mogą mieć wpływ następujące czynniki przedanalityczne:

• ciąża
• spożywanie płynów (diureza)
• aktywność fizyczna i postawa ciała
• zanieczyszczenie próbki
• leki
• barwniki spożywcze

Powody odchyleń od normy wyników analizy ogólnej moczu

Wzrost ilości erytrocytów, leukocytów, białka obserwuje się w kłębuszkowym zapaleniu nerek, zespole nerczycowym, nefropatii cukrzycowej;
Podwyższone wartości glukozy świadczą o zaburzeniach w gospodarce węglowodanowej ( cukrzycy, nietolerancji glukozy), stanach zapalnych kanalików nerkowych

Obecność bilirubiny może świadczyć o chorobach wątroby

Ketony - wykrywa się w cukrzycy, zatruciu ciążowym, biegunkach, głodzeniu

Bakterie, leukocyty - ich zwiększona ilość świadczy o infekcjach układu moczowego

Erytrocyty (krwinki czerwone) - zwiększona liczba krwinek czerwonych w moczu (hematuria) może świadczyć o chorobach dróg moczowych i nerek. Krwinkomocz (liczne krwinki czerwone w polu widzenia) występuje w różnych typach kłębuszkowego zapalenia nerek, w kamicy moczowej, gruźlicy dróg moczowych, u mężczyzn w chorobach gruczołu krokowego. Krwinkomocz może również występować przy intensywnym wysiłku fizycznym lub z powodu zanieczyszczenia próbek wydzieliną z pochwy (krew menstruacyjna)

Zwiększona ilość leukocytów (ropomocz)  jest głównym objawem odmiedniczkowego zapalenia nerek lub rzadziej pęcherza moczowego.

Nabłonki okrągłe występują przede wszystkim w moczu pacjentów cierpiących na ostrą
martwicę kanalikową, śródmiąższowe zapalenie nerek i ostre odrzucenie przeszczepu nerki

Wałeczki - mogą występować w niewielkich ilościach u osób zdrowych (wałeczki szkliste), zazwyczaj są jednak skutkiem stanu chorobowego(odmiedniczkowe zapalenie nerek, ostre śródmiąższowe zapalenie nerek, mocznica, zatrucia, choroby wątroby, zespół nerczycowy.

Składniki mineralne (kryształy) mogą być obecne w fizjologicznym moczu, najczęściej ich obecność zależy od diety. Znacznie podwyższona ilość kryształów może jednak świadczyć o patologii. Duża ilość szczawianów wapnia może świadczyć o kamicy nerkowej. Kryształy kwasu moczowego wykrywa się w gorączce, dnie moczanowej
oraz w chorobach nowotworowych, białaczkach, w trakcie leczenia cytostatykami. 

Ciężar właściwy moczu- może być podwyższony przy odwodnieniu organizmu, obniżony w zapaleniach nerek, moczówce prostej, w wyniku zażywania leków moczopędnych.