Morfologia

Morfologia krwi obwodowej polega na analizie i ilościowej ocenie elementów morfotycznych krwi. Podczas badania dokonywany jest pomiar ilości i składu poszczególnych komórek krwi w zakresie układu czerwonokrwinkowego oraz białokrwinkowego. W skład badania wchodzi także wzór odsetkowy krwinek białych, który określa procentowy oraz ilościowy udział poszczególnych typów krwinek białych we krwi (neutrofile, eozynofile, bazofile, limfocyty, monocyty i inne). Analizator sygnalizuje obecność młodych form granulocytów oraz nieprawidłowych form limfocytów, ale dopiero w rozmazie manualnym są one dokładnie zidentyfikowane. Badanie nie obejmuje oceny jakościowej krwinek czerwonych i płytek krwi.

Morfologia obejmuje ocenę układu czerwonokrwinkowego, białokrwinkowego oraz płytek krwi.

• Do układu czerwonokrwinkowego w morfologii krwi zaliczamy:

RBC - liczba krwinek czerwonych (erytrocytów). Erytrocyty dzięki zawartej w nich hemoglobinie są nośnikami tlenu. Ilość erytrocytów zwiększona, czyli nadkrwistość może oznaczać czerwienicę, erytrocytozę lub poliglobulię, a w przypadku obniżonej wartości (niedokrwistość) - anemię.

HGB - stężenie hemoglobiny

Hemoglobina – czerwony barwnik krwi odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie. Jej główne zadanie to przenoszenie tlenu z płuc do wszystkich tkanek. Zarówno spadek, jak i wzrost poziomu hemoglobiny we krwi może wywoływać objawy chorobowe. Przyczyną spadku poziomu hemoglobiny we krwi jest przede wszystkim niedokrwistość, która może wynikać z niedoboru żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego, chorób zapalnych, chorób nerek, zaburzeń funkcjonowania szpiku kostnego. Podwyższone stężenie hemoglobiny we krwi może być spowodowane odwodnieniem organizmu (biegunki, wymioty), nadkrwistością, niedotlenieniem, przewlekłymi chorobami płuc.

HCT - hematokryt, czyli stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości krwi pełnej. Wartość hematokrytu ma znaczenie w diagnozowaniu chorób, które wpływają na zmianę ilości erytrocytów we krwi. Przy zmniejszeniu objętości krwinek hematokryt ulega obniżeniu, przy zwiększeniu ulega podwyższeniu. Przy wzroście liczby czerwonych krwinek albo w przypadku spadku objętości osocza (przy odwodnieniu), wzrasta wartość hematokrytu.

MCV - średnia objętość krwinki czerwonej.

Na podstawie wartości MCV dzielimy krwinki czerwone na mikrocytarne (MCV poniżej normy), normocytarne (MCV w granicach normy) i makrocytarne (MCV powyżej normy). Określanie wielkości tych elementów jest pomocne w diagnozowaniu przyczyn anemii.

MCH - średnia waga hemoglobiny w krwince.

MCHC - średnie stężenie hemoglobiny w krwince.

RWD - miara zróżnicowania wielkości erytrocytów.

• Do układu białokrwinkowego w morfologii krwi należy:

WBC - krwinki białe leukocyty, liczba całkowita. Leukocyty służą do ochrony organizmu przed drobnoustrojami, dlatego wzrost ich wartości (leukocytoza) może być spowodowany czynnikami fizjologicznymi, takimi jak: stres, ból, przegrzanie lub ochłodzenie, u noworodków, w ciąży, po porodzie, po wysiłku fizycznym. Z kolei spadek wartości leukocytów (leukopenia) może być spowodowany przez choroby wirusowe (grypa, odra, różyczka, ospa wietrzna), ciężkie choroby bakteryjne (gruźlica, dury), układowe choroby tkanki łącznej (tzw. kolagenozy), niedobór witaminy B12, niedobór kwasu foliowego, uszkodzenia szpiku kostnego przez leki. Normą jest występowanie pięciu rodzajów leukocytów w rozmazie krwi:

- granulocyty obojętnochłonne (neutrofile),

- granulocyty kwasochłonne (eozynofile),

- granulocyty zasadochłonne (bazofile),

- limfocyty,

- monocyty.

• Do układu płytkotwórczego należą:

PLT - ilość płytek krwi,

PCT - płytkokryt,

MPV - średnia objętość płytek krwi,

PDV - wskaźnik anizocytozy płytek krwi, oznaczający liczbę wyrażoną w % płytek odbiegających od średniej pod względem objętości,

PLCR - odsetek płytek dużych.

Morfologia – cel badania

Morfologia krwi obwodowej to podstawowe badanie krwi oceniające ogólny stan zdrowia pacjenta.

Czym jest morfologia krwi

Jest to badanie, które polega na ilościowej i jakościowej ocenie krwinek czerwonych (erytrocytów), krwinek białych (leukocytów) oraz płytek krwi (trombocytów), służące do diagnozowania chorób układu krwionośnego.

Możliwe przyczyny nieprawidłowych wyników morfologii krwi

Analiza wyników badań laboratoryjnych służy ocenie stanu zdrowia pacjenta i znalezieniu ewentualnych przyczyn nieprawidłowych wyników tych badań.

Nieprawidłowe wyniki badań, podczas oceny we krwi parametrów układu czerwonokrwinkowego są pomocne w diagnozowaniu i różnicowaniu chorób przebiegających z objawami niedokrwistości. Badania te są również pomocne w ocenie funkcjonowania szpiku.

Nieprawidłowe wyniki badań parametrów układu białokrwinkowego, mogą świadczyć o infekcji czy innych stanach zapalnych, zaburzeniach odporności, chorobach rozrostowych szpiku i układu limfatycznego (białaczki szpikowe i limfatyczne) oraz zaburzeń funkcjonowania szpiku.

Nieprawidłowe wyniki badań płytek krwi w morfologii, mogą świadczyć o zaburzeniach w krzepnięciu krwi (zakrzepice, nadmierne skłonności do krwawień - skazy krwotoczne).

Badanie morfologii krwi należy do podstawowych badań przesiewowych oceniających ogólny stan zdrowia pacjenta. Badanie powinno być wykonane przynajmniej raz w roku, jeśli lekarz nie zaleci inaczej.