Cukrzyca

Badania wskazane dla osób ze zdiagnozowaną cukrzycą lub tych, które mają wysokie ryzyko rozwoju tego schorzenia.

Czym jest cukrzyca?

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, charakteryzująca się wysokim poziomem cukru we krwi (hiperglikemią), wynikającym z zaburzeń w wydzielaniu lub działaniu insuliny. Insulina jest hormonem produkowanym przez trzustkę, który reguluje poziom glukozy we krwi. Nieleczona cukrzyca może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, w tym uszkodzeń serca, naczyń krwionośnych, nerek, oczu i nerwów.

Rodzaje cukrzycy

1.   Cukrzyca typu 1

Choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje komórki beta trzustki produkujące insulinę. Zwykle diagnozowana u dzieci i młodych dorosłych.

2.   Cukrzyca typu 2

Najczęstszy typ cukrzycy, rozwijający się zazwyczaj u dorosłych i związany z insulinoopornością oraz niewystarczającą produkcją insuliny.

3.   Cukrzyca ciążowa

Występuje u niektórych kobiet w czasie ciąży i zazwyczaj ustępuje po porodzie, choć zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 w przyszłości.

4.   Cukrzyca monogenowa

Rzadka forma cukrzycy spowodowana mutacjami w pojedynczych genach, często diagnozowana u noworodków i dzieci.

Objawy cukrzycy

Objawy mogą się różnić w zależności od rodzaju cukrzycy, ale do najczęstszych należą:

• nadmierne pragnienie i suchość w ustach,
• częste oddawanie moczu,
• utrata masy ciała mimo zwiększonego apetytu,
• zmęczenie i osłabienie,
• niewyraźne widzenie,
• wolno gojące się rany,
• częste infekcje, np. skórne, dróg moczowych.

Przyczyny cukrzycy

Cukrzyca typu 1 jest spowodowana autoimmunologicznym zniszczeniem komórek beta trzustki, które produkują insulinę. Cukrzyca typu 2 rozwija się głównie w wyniku insulinooporności, gdzie organizm nie reaguje prawidłowo na insulinę, często związaną z nadwagą i brakiem aktywności fizycznej. Czynniki genetyczne odgrywają istotną rolę w rozwoju obu typów cukrzycy, jednak w przypadku cukrzycy typu 2, czynniki środowiskowe, takie jak dieta i styl życia, mają kluczowe znaczenie. Zaburzenia hormonalne, takie jak zespół policystycznych jajników (PCOS) i niektóre leki, mogą również przyczyniać się do rozwoju cukrzycy. Wysoki poziom stresu i brak snu mogą dodatkowo pogarszać insulinooporność i zwiększać ryzyko cukrzycy typu 2.

Cukrzyca — jakie badania wykonać?

1. Badania krwi:

• Glukoza na czczo: Pomiar poziomu cukru we krwi po co najmniej 8 godzinach od ostatniego posiłku.
• Doustny test obciążenia glukozą: Pomiar poziomu cukru we krwi przed i 2 godziny po spożyciu słodkiego napoju.
• Hemoglobina glikowana: Średni poziom cukru we krwi z ostatnich 2-3 miesięcy.

2. Badania moczu: Wykrywanie obecności glukozy lub ketonów w moczu.
3. Monitorowanie poziomu glukozy: Regularne samodzielne pomiary poziomu cukru we krwi za pomocą glukometru.

Leczenie cukrzycy

Leczenie cukrzycy obejmuje kompleksowe podejście, które ma na celu utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi i zapobieganie powikłaniom. Kluczowymi elementami terapii są odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna oraz, w zależności od typu cukrzycy, stosowanie leków doustnych lub insuliny. Indywidualnie dostosowany plan leczenia, oparty na stałym monitorowaniu glikemii, jest niezbędny do skutecznego zarządzania chorobą i poprawy jakości życia pacjentów.

Dobrym pomysłem jest zasięgnięcie rzetelnych informacji od specjalisty w zakresie ,,życia z chorobą”. W tym celu powstała porada Edukacja indywidualna, czyli konsultacje, podczas których Pacjent dowie się wielu przydatnych informacji o chorobie, technikach samokontroli i zasadach zdrowego stylu życia.

Cukrzyca typu 2 - profilaktyka choroby

Profilaktyka cukrzycy typu 2 polega na wdrażaniu zdrowego stylu życia, który może znacząco obniżyć ryzyko rozwoju choroby. Kluczowe działania obejmują utrzymanie prawidłowej masy ciała, regularną aktywność fizyczną oraz zbilansowaną dietę bogatą w błonnik i ubogą w cukry proste. Wczesne wykrywanie i kontrola czynników ryzyka, takich jak nadciśnienie i podwyższony poziom cholesterolu, są również istotne w zapobieganiu rozwojowi cukrzycy typu 2.

Podsumowując, należy zadbać o:

1. Zdrową dietę:Unikanie produktów bogatych w tłuszcze nasycone i cukry proste oraz ograniczenie spożycia przetworzonej żywności.
2. Regularną aktywność fizyczną: Minimum 150 minut umiarkowanej aktywności fizycznej tygodniowo.
3. Kontrolować wagę: Utrzymanie zdrowej masy ciała.
4. Regularne badania kontrolne: Monitorowanie poziomu glukozy we krwi, zwłaszcza u osób z grupy ryzyka.

Dlaczego warto badać się regularnie?

Regularne badania w kierunku cukrzycy pozwalają na wczesne wykrycie choroby, aby zapobiec powikłaniom, które mogą być bardzo poważne. Wczesna diagnoza umożliwia także szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia i zmian w stylu życia, co może znacząco opóźnić rozwój choroby. Regularne monitorowanie poziomu cukru we krwi pomaga w lepszym kontrolowaniu cukrzycy, minimalizując ryzyko uszkodzeń nerek, oczu czy serca. Badania kontrolne są również ważne dla osób z grupy ryzyka, takich jak osoby z nadwagą czy z rodzinną historią cukrzycy, aby uniknąć niespodziewanych komplikacji. Dzięki regularnym badaniom można dostosować leczenie do zmieniających się potrzeb organizmu, co przyczynia się do lepszego samopoczucia i dłuższego życia.