Mocz glukoza i ciała ketonowe

Badanie moczu na obecność glukozy i ciał ketonowych jest istotnym testem diagnostycznym stosowanym w ocenie metabolizmu węglowodanów oraz wykrywaniu zaburzeń gospodarki energetycznej organizmu. Jest szczególnie użyteczne w diagnostyce cukrzycy, monitorowaniu leczenia cukrzyków oraz ocenie stanów metabolicznych, takich jak kwasica ketonowa.

• Glukoza w moczu (glukozuria):
  W prawidłowych warunkach glukoza jest filtrowana przez kłębuszki nerkowe i następnie niemal całkowicie reabsorbowana w kanalikach nerkowych. Pojawienie się glukozy w moczu (glukozuria) oznacza, że próg nerkowy dla glukozy (ok. 180 mg/dl we krwi) został przekroczony, co sugeruje hiperglikemię.
• Ciała ketonowe w moczu (ketonuria):
  Ciała ketonowe (aceton, kwas acetylooctowy i kwas β-hydroksymasłowy) są produktami metabolizmu tłuszczów. Ich obecność w moczu wskazuje na zwiększone spalanie tłuszczów, co może być skutkiem niedoboru insuliny lub głodzenia. Ketonuria może być również skutkiem ubocznym stosowania różnych diet redukcyjnych, szczególnie diet wysokobiałkowych i niskowęglowodanowych czy bogatotłuszczowych. Ketony mogą również pojawić się w moczu po intensywnym wysiłku fizycznym, uporczywych wymiotach, biegunce, nadmiernym spożyciu alkoholu.

Mocz glukoza i ciała ketonowe - cel badania

Badanie ma na celu:

• Wykrycie glukozy w moczu, co może świadczyć o cukrzycy lub innych zaburzeniach metabolicznych.
• Identyfikację ciał ketonowych w moczu, które mogą wskazywać na stan ketozy lub kwasicę ketonową, szczególnie u pacjentów z cukrzycą typu 1.
• Monitorowanie pacjentów z cukrzycą w celu oceny ryzyka kwasicy ketonowej.

Mocz glukoza i ciała ketonowe - interpretacja wyniku

• Glukoza w moczu (glukozuria) – obecność glukozy w moczu jest nieprawidłowa. Może wskazywać na:
  • Nieprawidłową kontrolę cukrzycy
  • Cukrzycę ciążową
  • Zespoły nerkowe lub schorzenia metaboliczne
• Ciała ketonowe w moczu (ketonuria) – ketonuria może być wynikiem:
  • Niedostatecznej podaży węglowodanów (np. głodzenie, dieta ketogeniczna)
  • Stresu metabolicznego lub kwasicy ketonowej w przebiegu cukrzycy
  • Chorób gorączkowych, odwodnienia lub nadmiernego wysiłku fizycznego

Mocz glukoza i ciała ketonowe - kiedy wykonać badanie

Badanie powinno być wykonane w przypadku:

• Objawów hiperglikemii (nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu)
• Podejrzenia kwasicy ketonowej (nudności, wymioty, zapach acetonu z ust, charakterystyczny kwaśny zapach moczu)
• Monitorowania cukrzycy 
• Ciąży (zwłaszcza u kobiet z ryzykiem cukrzycy ciążowej)
• Stosowania diety ketogenicznej lub postów
• Oceny zaburzeń metabolicznych w przypadku wymiotów, biegunek, chorób gorączkowych
• Diagnostyki zaburzeń nerkowych związanych z glukozurią

Mocz glukoza i ciała ketonowe - kto powinien wykonać badanie

• Osoby chore na cukrzycę
• Kobiety w ciąży w celu monitorowania cukrzycy ciążowej
• Osoby stosujące dietę niskowęglowodanową lub ketogeniczną
• Pacjenci z niejasnymi objawami metabolicznymi
• Pacjenci z chorobami nerek
• Pacjenci skarżący się na osłabienie, zawroty głowy, omdlenia

Mocz glukoza i ciała ketonowe - możliwe przyczyny odchyleń od normy

• Glukozuria: cukrzyca, uszkodzenie nerek, zespół Fanconiego, niektóre leki, choroby dziedziczne (np.fruktozuria)
• Ketonuria: kwasica ketonowa, głodzenie, post, dieta ketogeniczna, nadmierny stres fizyczny lub choroba metaboliczna, uporczywe wymioty i biegunki