Hemoglobina glikowana

Hemoglobina glikowana to retrospektywny wskaźnik stężenia glukozy, jaki utrzymywał się we krwi w okresie ostatnich 2-3 miesięcy przed badaniem Hemoglobina glikowana umożliwia ocenę skuteczności leczenia cukrzycy.

Gdy poziom hemoglobiny glikowanej przekracza 7 proc., konieczne jest podjęcie działań w kierunku wyrównania cukrzycy.

Hemoglobina glikowana - cel badania 

Pomiar stężenia hemoglobiny glikowanej (HbA1c) ma zastosowanie w monitorowaniu wyrównania glikemii u pacjentów chorych na cukrzycę oraz w ocenie ryzyka rozwoju przewlekłych powikłań cukrzycy. 

Czym jest hemoglobina glikowana?

Hemoglobina to białko występujące w erytrocytach (krwinkach czerwonych), którego główną rolą jest transport tlenu z płuc do wszystkich tkanek organizmu. Hemoglobina glikowana to cząsteczka hemoglobiny, która uległa glikacji, czyli przyłączeniu cząsteczki glukozy. Wysokie stężenia hemoglobiny glikowanej występuje u osób z podwyższonym stężeniem glukozy we krwi, czyli hiperglikemią. Ponieważ czas życia erytrocytów (krwinek czerwonych wynosi) około 120 dni, w czasie których hemoglobina w krwince jest połączona z cząsteczką glukozy w procesie glikacji globiny zbadany poziom hemoglobiny glikowanej, odzwierciedla średni poziom glukozy, jaki utrzymywał się we krwi w czasie ostatnich 2-3 miesięcy. Stąd wywodzi się określenie hemoglobiny glikowanej jako retrospektywnego wskaźnika glikemii.

Badanie Hb1Ac odgrywa ważną rolę w diagnostyce i leczeniu cukrzycy, umożliwia ocenę skuteczności stosowanej terapii i podejmowania na jej podstawie decyzji o dalszym leczeniu. Badanie hemoglobiny glikowanej pozwala także na szacowanie ryzyka rozwoju powikłań cukrzycy, co daje możliwość włączenia działań profilaktycznych w celu ich zapobiegania.

Kto powinien wykonać badanie hemoglobiny glikowanej?

Wykonanie oznaczenia  hemoglobiny glikowanej jest zwykle zalecane pacjentom z już rozpoznaną cukrzycą, poddawanych leczeniu w celu jej wyrównania. W zależności od zaleceń i indywidualnej sytuacji pacjenta badanie powinno być wykonywane cyklicznie, co trzy miesiące. Badanie wykonuje się także u pacjentów niedawno zdiagnozowanych oraz u kobiet w ciąży ze stwierdzoną cukrzycą ciężarnych.

Dzięki temu, że pomiar hemoglobiny glikowanej pozwala na ocenę ryzyka wystąpienia powikłań niewyrównanej cukrzycy, do których należą retinopatia cukrzycowa i nefropatia cukrzycowa, możliwe jest zapobieganie ich wystąpieniu.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Podwyższone stężenie hemoglobiny glikowanej występuje u osób chorujących  na cukrzycę, ale może także występować w niedokrwistościach z niedoboru żelaza, kwasu foliowego oraz innych witamin z grupy B. Podwyższony poziom glukozy we krwi, a tym samym wyższe stężenie hemoglobiny glikowanej może być wywołany długotrwałym stresem.

Obniżone wyniki pomiaru stężenia hemoglobiny glikowanej występują w chorobach, w których dochodzi do skrócenia życia erytrocytów, jak na przykład niedokrwistość hemolityczna, a także przy wysokiej podaży witaminy C I witaminy E w organizmie, ponieważ związki te zakłócają proces glikacji hemoglobiny