Kwas moczowy

Kwas moczowy jest końcowym produktem przemiany zasad purynowych. Puryny są to związki azotowe obecne we wszystkich komórkach organizmu, budują kwasy nukleinowe, będące składnikami  DNA.  Puryny obecne są także w wielu produktach spożywczych, jak np. wątróbka, mięso, fasola, owoce morza, piwo. Kwas moczowy w niewielkiej ilości pełni ważne funkcje w organizmie, między innymi ma działanie antyoksydacyjne. Jednak nadmierna jego ilość prowadzi do rozwoju hiperurykemii, polegającej  na zwiększeniu stężenia kwasu moczowego we krwi. Inna chorobą wywoływaną nadmiarem kwasu moczowego jest kamica moczanowa, związana z nadmiernym jego wydalaniem. Przyczyną choroby jest wytrącanie się kryształów kwasu moczowego z moczu, z których w wyniku ich łączenia się powstają kamienie. Kamienie powstają  najczęściej w nerkach. Mogą też tworzyć się w pęcherzu moczowym.

Zwiększone stężenie kwasu moczowego wywołuje stan chorobowy - dnę moczanową, polegającą na ostrym i bolesnym zapaleniu stawów. Choroba spowodowana jest odkładaniem się kryształów kwasu moczowego w stawach i tkankach je otaczających zaburzające ich działanie i wywołujące ból.

Prawidłowy poziom kwasu moczowego występuje, gdy zachowana jest równowaga pomiędzy jego wytwarzaniem a eliminacją z organizmu. Większość kwasu moczowego jest wydalana z organizmu z moczem, pewna jego część jest rozkładana w jelitach.

Kwas moczowy - cel badania 

Celem badania jest określenie stężenia kwasu moczowego we krwi pacjenta. 

Podwyższony kwas moczowy – objawy, możliwe przyczyny

Podwyższone wyniki kwasu moczowego występują w niewydolności nerek i wątroby, w dnie moczanowej, w zatruciach, zbyt słabym nawodnieniu organizmu, przy przyjmowaniu leków takich jak diuretyki, aspiryna, niektóre choroby metaboliczne i endokrynologiczne. Podwyższony poziom kwasu moczowego występuje także u osób spożywających duże ilości mięsa.

Objawy podwyższonego kwasu moczowego głównie związane są z chorobami powstającymi w wyniku zaburzeń metabolizmu kwasu moczowego, należą do nich dna moczanowa, inaczej zwana podagrą oraz kamica moczanowa.

Napady dny moczanowej są wyjątkowo dokuczliwe, przebiegają z opuchnięciem oraz silnym bólem stawu palucha stopy  wraz z napięciem i błyszczeniem skóry, połączonym ze złuszczaniem się naskórka. Kamica moczanowa może wywoływać takie objawy jak: ból lub pieczenie w okolicy pęcherza moczowego, zmiana koloru moczu, obecność krwi w moczu.

Przyczyny niskiego poziomu kwasu moczowego

Obniżone wyniki mogą wskazywać na stosowanie ubogobiałkowej diety, naturalnie występują u kobiet w  ciąży. Obniżone wyniki występują także w leczeniu inhibitorem oksydazy ksantynowej, enzymu biorącego udział w produkcji kwasu moczowego w organizmie, we wrodzonym niedoborze tego enzymu, a także w niektórych chorobach nerek - tubulopatiach i u chorych na akromegalię.

Kwas moczowy – norma

Norma kwasu moczowego zależy od wieku i płci osoby badanej.

W laboratorium CM Luxmed obowiązują następujące normy dla kwasu moczowego:

Mężczyźni: 3,50 - 7,7 mg/dl

Kobiety: 2,5  - 6,2 mg/dl

Dzieci:

• 0-14 d: 2,8 – 12,7 mg/dl
• 14  d- 12 m: 1,6 – 6,3 mg/dl
• 1-3 l:  1,8 – 4,9 mg/dl
• 3 -5 l: 2,0- 4,9 mg/dl
• 5-8 l:  1,9 -5,0 mg/dl
• 8-10 l: 2,4 -5,5 mg/dl
• 10-12 l: 2,6- 5,8 mg/dl

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Przyczyny odchyleń od normy w badaniu kwasu moczowego mogą być związane z chorobami nerek, nieprawidłowościami hormonalnymi, nadmiernym spożyciem alkoholu, lekami, cukrzycą, chorobami wątroby, stosowaniem diet bogatych w białko, stresującymi sytuacjami, a także zaburzeniami metabolicznymi.

Kiedy powinno się wykonać badanie stężenia kwasu moczowego

Badanie kwasu moczowego powinno się wykonać przy występowaniu objawów związanych z chorobami wywołanymi nadmierną ilością kwasu moczowego w organizmie, takimi jak dna moczanowa i kamica moczanowa, a także  w celu monitorowania długoterminowego stosowania leków, które mogą powodować kamicę nerkową, w celu wykrycia i monitorowania chorób nerek.

Kto powinien wykonać badanie kwasu moczowego?

Oznaczenie kwasu moczowego powinni wykonywać pacjenci z objawami chorób nerek oraz objawami dny moczanowej oraz osoby w trakcie leczenia tych schorzeń. W celu monitorowania terapii badanie  powinni także wykonywać pacjenci poddawani chemioterapii i radioterapii.  Badanie kwasu moczowego powinni wykonywać pacjenci z otyłością, cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, osoby prowadzące niezdrowy tryb życia. Zalecane jest także wykonywanie badania kwasu moczowego przy okazji badania lipidgramu, ze względu na fakt, że tak jak podwyższony poziom  LDL, tak i wysoki  poziom kwasu moczowego we krwi związany jest ze zwiększonym ryzykiem chorób serca.