Wapń w DZM

Badanie polega na oznaczeniu stężenia wapnia w moczu zebranym przez pacjenta w ciągu pełnej doby. Zbieranie moczu odbywa się zgodnie z określonymi zasadami, aby wyniki były wiarygodne. Ocenia się ilość wapnia wydalaną przez nerki, co może wskazywać na niedobory lub nadmiar tego pierwiastka w organizmie.

Wydalanie wapnia z moczem (kalciuria) jest regulowane przez złożone mechanizmy hormonalne i nerkowe, które kontrolują równowagę wapniową w organizmie. Proces ten obejmuje trzy główne etapy: filtrację kłębuszkową, resorpcję zwrotną w kanalikach nerkowych oraz wydalanie końcowe z moczem.

Na wydalenie wapnia z moczem mają wpływ takie czynniki jak: dieta bogata w wapń i sód, nadmiar białka i kofeiny, leki moczopędne, niektóre hormony (m.in. parathormon, kalcytonina, aldosteron), witamina D3.

 Kluczową rolę w regulacji gospodarki wapniowej odgrywają nerki, a mechanizmy filtracji i resorpcji są precyzyjnie regulowane hormonalnie, aby utrzymać homeostazę wapnia w organizmie.

Wapń we krwi występuje w postaci jonów Ca oraz w formie związanej z białkami, głównie z albuminą i globulinami. Bierze on udział w regulowaniu wielu istotnych procesów fizjologicznych, takich jak krzepnięcie krwi, skurcz mięśni, mineralizacja kości. Do prawidłowego przebiegu tych procesów jego stężenie musi być utrzymywane w ściśle określonych granicach. 

Wapń w DZM - cel badania

Test na obecność wapnia w moczu jest wykorzystywany do diagnostyki zaburzeń gospodarki wapniowej, monitorowania leczenia osteoporozy, oceny ryzyka kamicy nerkowej oraz wykrywania chorób endokrynologicznych, takich jak nadczynność przytarczyc.

Wapń w DZM - jakie są normy?

Prawidłowe wydalanie wapnia w dobowej zbiórce moczu wynosi: 100- 300 mg/24 godziny.

Hiperkalciuria to stan, w którym wydalanie wapnia przekracza 300 mg/dobę

Czy wysokie stężenie wapnia w moczu oznacza kamicę nerkową?

Podwyższone wydalanie wapnia w moczu może zwiększać ryzyko powstawania złogów w nerkach, co sprzyja kamicy nerkowej. Jednak nie zawsze hiperkalciuria oznacza obecność kamieni nerkowych – niektóre osoby z wysokim stężeniem wapnia w moczu nigdy nie doświadczają kamicy, ponieważ nie wszystkie kamienie nerkowe zawierają wapń. Najczęstsze rodzaje kamieni nerkowych:

- Kamienie wapniowe (ok. 80% przypadków). Zawierają szczawian wapnia lub fosforan wapnia. Powstają często z powodu diety bogatej w szczawiany, nadmiaru wapnia w moczu, odwodnienia lub zaburzeń metabolicznych.

- Kamienie struwitowe – zawierają fosforan magnezowo-amonowy, tworzą się wyniku zakażenia dróg moczowych.

- Kamienie kwasu moczowego – nie zawierają wapnia. Tworzą się, gdy mocz jest zbyt kwaśny, często u osób z dną moczanową lub dietą bogatą w puryny (np. mięso, owoce morza).

Jakie choroby mogą powodować nieprawidłowy poziom wapnia w moczu?

Nieprawidłowy poziom wapnia w moczu może być wynikiem różnych schorzeń, takich jak:

• Nadczynność przytarczyc – prowadzi do nadmiernego uwalniania wapnia z kości i jego zwiększonego wydalania przez nerki,
• Osteoporoza – w zaawansowanych stadiach może powodować zwiększone wydalanie wapnia,
• Niedobory witaminy D – mogą prowadzić do niskiego stężenia wapnia w moczu,
• Choroby nerek – np. kwasica cewkowa nerkowa,
• Zatrucie witaminą D lub wapniem – powoduje hiperkalciurię.

Wapń w DZM - możliwe przyczyny odchyleń od normy

Podwyższone stężenie wapnia w moczu (hiperkalciuria):

• Nadmierne spożycie wapnia w diecie,
• Nadczynność przytarczyc,
• Osteoporoza,
• Nadmiar witaminy D,
• Niektóre nowotwory (np. szpiczak mnogi).

Obniżone stężenie wapnia w moczu:

• Niedobory wapnia w diecie,
• Niedobór witaminy D,
• Przewlekła niewydolność nerek,
• Niedoczynność przytarczyc.

Wapń w DZM - interpretacja wyników

Wysokie stężenie wapnia w moczu może sugerować nadczynność przytarczyc, nadmierne spożycie wapnia lub inne zaburzenia metaboliczne. Niskie wartości mogą wskazywać na niedobory wapnia lub witaminy D, a także na choroby nerek. Diagnostyka powinna uwzględniać inne testy oraz obraz kliniczny pacjenta.  Podwyższone wyniki pomiaru stężenia wapnia w moczu nie zawsze są wynikiem choroby, mogą pojawić się w przypadku odwodnienia organizmu, przyjmowania niektórych leków, diety powodującej podwyższone pH moczu. Fałszywie obniżone wyniki poziomu wapnia w moczu z kolei mogą wynikać z zakwaszenia lub nadmiernego rozcieńczenia moczu.